Wakacje w Polsce

Przez Kępę Redłowską

04 November 2011r.

Trasa w początkowym swym odcinku do gmachu Urzędu Miejskiego ma taki sam przebieg jak trasa 3. Dalej prowadzi ona al. Czołgistów prosto do morza, by następnie po przejściu przez Redłowo dojść do Cmentarza Obrońców Wybrzeża. Nazwa alei Czołgistów upamiętnia żołnierzy 1 Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte walczących o wyzwolenie Gdyni w składzie 2 Frontu Białoruskiego. Ulicą tą 27 III 1945 r. dojechały pierwsze czołgi do morza, druga zaś grupa czołgów skierowała się ul. Świętojańską w stronę portu. Aleja wybudowana w obniżeniu polodowcowym między Wzgórzem Nowotki a Kamienną Górą stanowi nowoczesny trakt na początku którego wzniesiono w 1980 r. krzyż upamiętniający ofiary wypadków grudniowych 1970 r. w Gdyni. Za poprzeczną ul. Bema i blokami ZUS stoi wysoki budynek (nr 46) Wydziału Biologii, Geografii i Oceanologii Uniwersytetu Gdańskiego (założonego 1970 r.), po przeciwnej zaś stronie za obiektami sportowo-rekreacyjnymi MOSiR ciągnie się przy ul. Partyzantów osiedle mieszkaniowe spółdzielni "Bałtyk", a dalej kompleks budynków szkoły tysiąclecia — III Liceum Ogólnokształcącego im. Marynarki Wojennej z 1963 r. Dalej przy tym ciągu spacerowym — z prawej strony — jest zespół pięciokondygnacyjnych bloków jednego z pierwszych po wojnie w Gdyni osiedli mieszkaniowych, z lat 1952-54. Przy końcu al. Czołgistów z prawej strony stoi Dom Marynarza PMH, dawny Dom Zdrojowy Pierwszego Towarzystwa Kąpieli Morskich, przed którym znajduje się 12-tonowa kotwica z okrętu "Bałtyk" i tablica poświęcona marynarzom i oficerom Polskiej Marynarki Handlowej poległym w latach 1939-45. Natomiast z przeciwnej strony na wysokim stoku Kamiennej Góry stoi 4 kondygnacyjny górniczy dom wypoczynkowy "Antracyt", przebudowany w 1976 r. z pensjonatu "Różany Gaj" pochodzącego z lat 20. Dalej idziemy ul. B. Prusa, biegnącą nad bulwarem i obok tzw. Japońskiej Górki, gdzie jest stanica harcerska. Dochodzimy do ul. Ejsmonda, która wzdłuż skarpy nadmorskiej prowadzi do Polanki Redłowskiej. Tu na placu szeroko rozwartym ku morzu jest zejście na brzeg. Na skraju redłowskiego lasu znajduje się zespół obiektów sportowych gdyńskiego klubu MZKS "Arka" — boisko piłkarskie (dawny stadion miejski oddany w 1932 r.), korty tenisowe i letni basen pływacki z brodzikiem i częścią gastronomiczno-hotelarską, oddany w 1951 r. Polanka Redłowska od czasów odzyskania dostępu do morza po I wojnie stała się ulubionym miejscem zlotów i biwaków młodzieży (głównie harcerzy) z całej Polski. Obecnie jest też chętnie odwiedzana przez gdynian. Ten fragment Kępy Redłowskiej ze względu na swe walory geograficzno-przyrodnicze, stanowi ważny element krajobrazu nadmorskiego. Kępa Redłowska jest najmniejszą z czterech kęp nadmorskich łańcuchowo usytuowanych w kierunku północnym na odcinku ok. 37 km, wzdłuż południowych brzegów Bałtyku (aż do Jastrzębiej Góry). W swoim najwyższym punkcie (od strony południowej) ma 90,8 m wysokości n.p.m. W pobliżu Polanki Redłowskiej można zobaczyć odsłonięte fragmenty kępy ukazujące jej budowę geologiczną — gliny, piasek i żwiry. Jest to widoczny stąd tzw. klif gdyński, wysokości ponad 40 m. Klif ten jest przykładem intensywnego oddziaływania morza na brzeg. Fale nie znajdujące tu przeszkody w postaci rozbudowanego wału piaszczystego (plaży) atakują podnóże zbocza klifu, powodując jego wystromienie i cofanie się. Klif gdyński znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie bulwaru od północy i ostróg od południa. Zadrzewiona bogato Kępa Redłowska od 1938 r. stanowi krajobrazowy rezerwat przyrody o powierzchni 126,9 ha, w którym występują m.in. stanowiska jarzębiny szwedzkiej — drzewa objętego ochroną gatunkową. Pod osłoną brzóz rosną tu też okazałe dęby i buki, w tym buk pomorski, a także inne gatunki drzew liściastych i iglastych. Obszar rezerwatu objęty jest ochroną i dlatego spacery można tu odbywać tylko na wytyczonych szlakach. Z Polanki Redłowskiej można zejść na brzeg morski i odbyć krótki spacer w stronę Orłowa (na południe). Można też wejść na wierzchołek pagórka przy krawędzi klifu (wyznaczoną ścieżką). Roztacza się stąd rozległy widok na wody Zatoki Gdańskiej, Półwysep Helski i gdyński port zewnętrzny. Dalej udajemy się w kierunku południowo-zachodnim szeroką doliną w głąb Polanki Redłowskiej, by drogą śródleśną dojść do dzielnicy Gdyni — Redłowa, zwanego w przeszłości także Redłowem Wysokim lub Górnym, zlokalizowanym w górnej części kępy. Redłowo to dawna osada wiejska, której nazwa pojawia się w XIV w. (pierwsza wzmianka z 1365 r.). W drugiej polowie XVII w. w dobrach królewskich utworzony został folwark (rejon dzis. ulic Powstania Wielkopolskiego i L. Cylkowskiego). Za czasów Władysława IV cicha wówczas wieś była świadkiem zmagania się króla z Gdańskiem w sprawie sprawowania władzy nad wybrzeżem morskim. Do Redlowa zjechali wtedy m.in. komisarz królewski wraz z opatem oliwskim Grabińskim, admirałem i wodzem sil morskich Izakiem Spiringiem, gdańskim kupcem Janem Hewlem, by tu uroczyście w imieniu króla 5 X 1637 r. wziąć morze w posiadanie. W XVIII w. aż do rozbiorów Polski, tutejszy folwark należał do znanej na Pomorzu rodziny Przebendowskich, a w okresie międzywojennym majątek został rozparcelowany, zaś sam dwór przystosowano na dom wypoczynkowy Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych. Zabudowania te oraz inne budynki zostały zniszczone głównie podczas ciężkich walk we wrześniu 1939 r. prowadzonych tu przez żołnierzy 2 Morskiego Pułku Strzelców. Na terenie Redłowa już w 1836 r. i później natrafiono na przedhistoryczne cmentarzysko. W 1930 r. Redłowo włączone zostało w granice rozwijającego się miasta. Po II wojnie powstało tu duże osiedle mieszkaniowe. Ulicą L. Cylkowskiego schodzimy do położonego na południowym 36 stoku kępy przy ul. Dzierżyńskiego — Cmentarza Obrońców Wybrzeża. Cmentarz ten został założony w latach 1946-48 w miejscu, gdzie we wrześniu 1939 r. złożone zostały zwłoki żołnierzy polskich. Po wojnie sprowadzono tu także zwłoki pochowanych w różnych częściach miasta żołnierzy radzieckich i polskich poległych w walkach Redłowo. Fragment cmentarza żołnierzy polskich poległych w 1939 r. w obronie Gdyni. W pierwszej — usytuowanej amfiteatralnie — w 22 sekcjach mogilnych i pojedynczych grobach pochowanych zostało 581 osób. Byli to żołnierze polscy, którzy oddali swe życie w walkach o Gdynię i Oksywie w dniach od 1 do 19 września 1939 r. oraz zakładnicy gdyńscy — osoby cywilne spośród przedstawicieli władz gdyńskich, aresztowani po wejściu wojsk okupacyjnych i zamordowani w lasach piaśnickich koło Wejherowa. Ich zwłoki złożono tu po ekshumacji w 1946 r. Pochowano tu też 17 czołgistów 1 Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte, poległych w walkach o Gdynię w marcu 1945 r. W pierwszej linii są pojedyncze groby dowódców Obrony Wybrzeża z 1939 r., którzy zginęli podczas walk lub zmarli po zakończeniu wojny. W środkowym grobie spoczywa dowódca Lądowej Obrony Wybrzeża płk Stanisław Dąbek, który zginął śmiercią żołnierza 19 września 1939 r. w chwili zakończenia walk obronnych na Kępie Oksywskiej. Tuż przed śmiercią powiedział on: "Pokażę wam jak Polak walczy i umiera". Spoczywa tu też m.in. kontradm. Włodzimierz Steyer — dowódca Rejonu Umocnionego Hel z 1939 r. i powojenny dowódca Marynarki Wojennej, zmarły w 1957 r. oraz zastępca dowódcy Lądowej Obrony Wybrzeża ppłk Stanisław Zaucha, zmarły w 1964 r. Na płytach pozostałych grobów znajdują się nazwiska i stanowiska spoczywających. Na tarasie głównym z lewej strony znajdują się metalowe tablice z nazwiskami pochowanych na tym cmentarzu żołnierzy. Z prawej zaś strony jest pomnik z 1968 r. zaprojektowany przez Adama Smolanę (profesora PWSSP w Gdańsku), wykonany z nierdzewnej stali, wysokości 13,8 m, symbolizujący rozdartą lufę armatnią. Na granitowych płytach przed pomnikiem jest napis: "Bohaterskim Obrońcom Gdyni poległym w walce z hitlerowskim najeźdźcą 1939-1945. Społeczeństwo Gdyni". W drugiej — na lewym tarasie cmentarza w 10 zbiorowych mogiłach złożono prochy 1325 żołnierzy radzieckich, w większości bezimiennych, wśród których są także zwłoki 11 dalszych czołgistów 1 Brygady Pancernej. Wszyscy oni złożyli ofiarę swego życia w walkach o wyzwolenie Gdyni w dniach 25-28 marca 1945 r. Po zwiedzeniu cmentarza, ul. Dzierżyńskiego, obok Państwowego Domu Rencistów i pierwszego w Gdyni 8-piętrowego wieżowca z 1958 r. kierujemy się w stronę śródmieścia, by pierwszą przecznicą w lewo (tu znajduje się przystanek trolejbusowy i autobusowy) dojść do przystanku SKM Gdynia — Redłowo.

nad morzem, miejscowości, Gdynia, Kępa Redłowska, Redłowo, Półwysep Helski